Galeria - Marian Maroszek

Tutoriale -> Tworzenie filtra połówkowego szarego w GIMP-ie

Tworzenie filtra połówkowego szarego w GIMP-ie.

Jest to tłumaczenie artykułu Erica R. Jeschke, który pojawił się na www.gimpguru.org.
Wszystkie zdjęcia w tym artykule należą do Niego, a o prawach autorskich możesz dowiedzieć sie tutaj.
Jeżeli chcesz się z Nim skontaktować, to wszelkie dane znajdziesz tutaj.
Wszelkie zaś uwagi związane z poniższym tłumaczeniem (błędy merytoryczne, wynikające z błędów autora czy też moich, literówki itp.) bardzo proszę kierować do mnie.

Większość tutoriali Eric R. Jeschke pisał, gdy standardem był GIMP w wersji 1.x. Gdy pojawiła się wersja 2.x, zmianie uległy niektóre nazwy w menu oraz skróty klawiszowe. Różnice między tymi wersjami (dla funkcji z poradników) autor zebrał tutaj. Ja korzystam obecnie z wersji 2.2.7.


Efekt przed i po:

przed po


O filtrach połówkowych.

W tym tutorialu pokażę Wam jak stworzyć "cyfrowy" filtr połówkowy.

1

Fotografowie z długim doświadczeniem bardzo dobrze znają filtry połówkowe (przykład po prawej). Zasada i efekt działania tych filtrów jest szeroko opisana, na przykład w serwisie www.cyfrowka.com:

Działanie filtrów połówkowych polega na zrównoważeniu relatywnej luminancji obszaru ciemnego i jasnego ( zaciemnienie lub zmiana koloru jednej części obrazu ), co spowoduje zmniejszenie kontrastu i możliwość wydobycia większej ilości szczegółów zarówno z obszaru jasnego jak i ciemnego.

Typowym zastosowaniem filtra połówkowego będzie zdjęcie zachodu słońca. Pokrywasz więc ciemną częścią filtra niebo, jasną zaś pierwszy plan, podział filtra leży na horyzoncie. Używając go prawidłowo możesz ustawić ekspozycję na pierwszy plan, chroniąc jednocześnie detale chmur i nieba.

Oczywiście można stosować filtry połówkowe z aparatami cyfrowymi. Jednak ten poradnik może się przydać wtedy, kiedy takiego filtra nie posiadasz bądź też nie możesz go użyć. Metoda ta sprawdza się najlepiej, gdy zarówno w światłach, jak i w cieniach jest choć trochę detali (im więcej tym lepiej). Dodatkowo dopasowana jest do scen z wyraźnym podziałem (jak niebo stykające się z horyzontem). Jeżeli scena ma zbyt dużą rozpiętość tonalną dla Tego aparatu bądź wymaga złożonej (czyli nie liniowej) maski, lepiej się sprawdzi technika łączenia ekspozycji lub technika maskowania kontrastów.

Nie wymyśliłem tej metody sam, tylko przerobiłem ją na potrzeby GIMP-a na podstawie artykułu zamieszczonego na Luminous Landscape (przy okazji, świetna strona o fotografii, polecam).

do góry

O warstwach i maskach warstw.

Ta technika jest klasycznym przykładem użycia warstw i masek warstw. Jeżeli nie masz pojęcia o czym mowa, poniżej znajdziesz krótkie wprowadzenie.


rysunek 1

Wszystkie obrazy w GIMP-ie mogą być złożone z jednej bądź kilku warstw. Kiedy obrazek zostaje załadowany, zajmuję domyślną warstwę Tło (rysunek 1). Możesz dodawać kolejne warstwy nad warstwę tła. Wyższe warstwy mogą zawierać wszystko, czego zapragniesz. Najczęściej będziesz chciał, aby warstwy wyższe były nieco zmienioną wersją tego samego obrazka.


rysunek 2

Najłatwiej zrobić to duplikując warstwę, tak jak to uczyniłem na rysunku nr 2.


rysunek 3

Operacje na każdej z warstw mogą być wykonywane niezależnie od innych warstw. Na rysunku 3 użyłem funkcji Poziomy aby rozjaśnić najwyższą warstwę.

Teraz najlepsza część. Warstwy mogą być mieszane na wiele różnych sposobów w celu stworzenia jednego obrazka tak, jakbyśmy patrzyli przez najwyższą warstwę w dół aż do ostatniej (czyli tła). Jednym ze sposobów aby to uczynić jest zmiana przeźroczystości części warstwy lub jej całości. Przeźroczystość warstwy może być zmieniana od 0% (kiedy jest całkowicie przeźroczysta) do 100% (kiedy jest nieprzeźroczysta).


rysunek 4

Dodatkowo możliwe jest, aby warstwa miała różny stopień przeźroczytości w różnych jej punktach. Jest wiele sposobów aby tego dokonać, ale jednym z najbardziej elastycznych są maski warstwy. Maska warstwy może być dodana do warstwy i staje się jednym z jej atrybutów. Jest to obrazek w skali szarości o takim samym rozmiarze jak warstwa. Maska warstwy zmienia przeźroczystość każdego piksela warstwy zgodnie z wartością każdego odpowiadającego piksela w masce. Czarny piksel w masce powoduje, że odpowiadający mu piksel w warstwie będzie całkowicie przeźroczysty, biały wprost przeciwnie, a każda wartość pomiędzy interpretowana jest jako procentowa przeźroczystość. Jestem pewien, że zaczynasz dostrzegać możliwości. Na rysunku 4 widzimy maskę dla górnej warstwy obrazka.


rysunek 5

Maskę wypełniono gradientem, przez co zmienia ona stopniowo przeźroczystość warstwy od 0 do maksimum posiadając delikatne przejście.

Zwróć uwagę, że oryginalny obraz pozostaje nietknięty na warstwie tła, a rozjaśniony na warstwie 2 nie wymaga żadnych skomplikowanych zaznaczeń, sama zaś maska warstwy (w tym wypadku) była banalna do wykonania. Dla maksymalnej elastyczności możesz zapisać ten obraz w natywnym formacie GIMP-a (czyli XCF) i w ten sposób zachowa on całą warstwową strukturę, co pozwoli Ci łatwo cofnąć się i dokonać dodatkowych przeróbek mając jednocześnie świadomość, że oryginalny, niezmodyfikowany obrazek wciąż jest dostępny na warstwie Tło, a Ty, w razie potrzeby łatwo cofniesz proces obróbki.


rysunek 6

Kiedy już będziesz gotowy aby wyeksportować obraz do popularniejszego formatu, jak TIFF czy JPEG, obrazek zostanie spłaszczony, jak to pokazano na rysunku nr 6.

Mam nadzieję, że to dało Wam choćby podstawowe pojęcie o warstwach i maskach. Maski są jednym z wielu atrybutów, jakie posiadają warstwy. Inne atrybuty, jak na przykład sposób mieszania określają, w jaki sposób warstwa połączy się z warstwą leżącą pod nią. Nieco szersze poznanie zasady działania warstw w rezultacie da dużo większe możliwości w cyfrowej edycji zdjęć.

do góry

Krok po kroku.


Tu widzimy oryginalne zdjęcie po załadowaniu do GIMP-a.

Jest całkiem ładne, ale moim zdaniem ma nieco zbyt ciemny pierwszy plan. Chcę rozjaśnić wszystko aż do podstawy szczytów, pozostawiając bez zmian cudowne góry i niebo.

do góry
8

Aby zobaczyć, jak wiele detali wciąż jest możliwych do uwydatnienia, można użyć funkcji Rozłożenie (Obraz/Tryb/Rozłożenie), wybrać LAB i zerknąć na kanał Luminancji (czyli L).

Sądząc z oryginalnego obrazka można wnioskować, że wszystkie detale w czarnych drzewach zostały utracone, ale spójrz, ile szczegółów w kanale L wciąż można wyciągnąć!

Obrazka powstałego po rozłożeniu już nie potrzebujemy, więc możesz go zamknąć kiedy tylko chcesz.

do góry
9
10

Otwórz okno dialogowe Warstw i upewnij się, że w rozwijanej liście wybrany jest oryginalne zdjęcie. Kliknij PPM na warstwie Tło i wybierz Duplikuj warstwę Duplikuj.

do góry
11

Teraz kliknij dwa razy na duplikacie warstwy i zmień jej nazwę na "ND Filter". Ten krok nie jest niezbędny, ale bywa pomocny, gdy pojawi się więcej warstw, a jeszcze ważniejszy, gdy przyjdzie Ci otworzyć ten sam plik za pół roku.

do góry
12
13

Wybierz warstwę "ND Filter". Przejdź do okna edycji i przeprowadź modyfikację wydobywając szczegóły z cieni bądź świateł. Zazwyczaj oznacza to użycie Poziomów lub Krzywych (które to narzędzia są szczegółowo omawiane w wielu poradnikach).

Możesz użyć selekcji i maskowania jeśli, chcesz, ale nie jest to konieczne. Nie martw się o "dobrą" część zdjęcia, niech będzie zbyt jasna lub ciemna. Skoncentruj się na obszarem, który wymaga poprawek.

W tym wypadku użyłem Poziomów aby rozjaśnić całe zdjęcie: ciemny pierwszy plan już mi prawie odpowiada.

do góry
14
15

W oknie dialogowym Warstw kliknij PPM na warstwie "ND Filter" i wybierz Dodaj maskę warstwy.

W dialogu Dodanie maski warstwy wybierz Biała (bez przeźroczystości) i kliknij OK.

do góry
16
17

Przejdź do doku z narzędziami i wybierz kolor biały dla pierwszego plany, a czarny jako tło. GIMP normalnie startuje kolorem czarnym na pierwszym planie i białym na tle, możesz jednak to szybko przełączyć małą strzałeczką.

do góry
18
19

Kliknij ikonę oka przy warstwie Tło, co pomoże Ci zobaczyć podział dodawanego gradientu.

Teraz wybierz narzędzie Gradient Gradient. Przejdź znów do obrazka i narysuj linię pod kątem i w kierunku, w jakim chcesz otrzymać stopniowanie z jasnego w ciemne (na filtrze, nie na zdjęciu). Zerknij na dół po wskazówki.

Jeżeli linia podziału nie wypadała w pożądanym miejscu, po prostu narysuj kolejną, nowy gradient zastąpi stary. Wypełnienie gradientem wpływa na przeźroczystość warstwy: białe jest nieprzeźroczyste, czarne zaś w 100% przeźroczyste, wszystkie wartości pomiędzy są przeźroczyste w pewnym proporcjonalnym stopniu. Chcemy, filtr stał się przeźroczysty na granicy "dobrej" części oryginalnego zdjęcia (w tym wypadku tam, gdzie góry i niebo).

do góry
20
21

Kliknij ikonę oka przy warstwie Tło. Widzimy zdjęcie z nałożonym filtrem.

do góry
22

Jedną z ostatnich rzeczy, jakie można zrobić, to niewielkie podbicie nasycenia górnej warstwy, gdyż zazwyczaj w wyniku wyciągania szczegółów w cieni następuje niewielkie "spłaszczenie" zdjęcia.

Kliknij ikonę zdjęcia w warstwie "ND Layer" aby się upewnić, że to zdjęcie będzie korygowane, a nie maska. Następnie wybierz narzędzie Odcień i nasycenie (Warstwa/Kolory/Odcień i nasycenie). Poeksperymentuj nieco z nasyceniem i kliknij OK. Okazało się, że bardziej mi odpowiada zwiększenie nasycenia z już z maską warstwy, niż zaraz po korekcji przy pomocy Poziomów, bo chciałem, aby efekt był widoczny tylko w cieniach.

do góry
23
24

Gotowe! Kliknij ikonę oka przy warstwie "ND Filter" włączając i wyłączając jej widoczność aby zobaczyć efekt z filtrem i bez niego.

Górny obrazek po prawej to oryginał, dolny to efekt działanie filtra.

do góry
25
26

Będziesz musiał spłaszczyć obraz, jeżeli zapisujesz plik do formatu jak TIFF czy JPEG (w formacie XCF nie trzeba tego robić). Aby tego dokonać kliknij PPM na którąkolwiek warstwę i wybierz Spłaszcz obraz.

do góry
27

Wskazówki:

  • Długość linii jaką rysujesz przy pomocy narzędzie Gradient określa stopniowanie filtra. Jeżeli filtr ma mieć gwałtowne przejście, narysuj krótką linię, jeżeli filtr ma mieć łagodne przejście, linia powinna być długa. Należy trochę poeksperymentować, aby to wyczuć.
  • Jeżeli podwójnie klikniesz w narzędzie Gradient, to pojawi się lista dostępnych opcji związanych z tym narzędziem. Możesz poeksperymentować ze stopniem przeźroczystości lub trybem. Możesz także wybrać inne kształty wypełniania przez gradient aby tworzyć nieco odmienne filtry, na przykład promienisty.
  • Możesz zmieniać przeźroczystość filtra używając suwaka Krycie w oknie dialogowym Warstw. W ten sposób zmniejszysz efekt działania filtra.
  • Możesz poeksperymentować z trybem krycia filtra poprzez wybranie innego niż Zwykły w liście rozwijanej Tryb w oknie dialogowym Warstw.
  • Ta technika działa lepiej, gdy chcemy odzyskiwać szczegóły z cieni niż ze świateł. Wynika to z faktu, że dużo łatwiej jest przepalić światła zarówno robiąc zdjęcia, jak i je skanując. Jest taka stara prawda dotycząca fotografii na negatywach: "Naświetlaj na światła". Oczywiście gdy stosujesz prawdziwy filtr połówkowy, naświetlał będziesz na cienie, a ciemnej części filtra użyjesz do zarejestrowania detali w światłach.
do góry

Inne przykłady:

Zdjęcie oryginalne oraz z filtrem połówkowym (jak opisane powyżej):

28 29

Zdjęcie oryginalne oraz z "cyfrowym" filtrem połówkowym:

30 31

Zdjęcie oryginalne oraz z dwukierunkowym "cyfrowym" filtrem połówkowym (+ korekcja perspektywy):

32 33


Więcej informacji:


Taki sam tutorial autorstwa Freda Mirandy, ale dla Adobe Photoshop (EN).
W jaki sposób Adobe Photoshop, Micrografx PicturePublisher and Pegtop XFader mieszają warstwy (EN).

do góry
mailme@maniooo